مطالعه ریز جلبک ها به عنوان یکی از عوامل فرسودگی زیستی در بسترهای آجری قلعه رودخان، گیلان

یکی از مشکلاتی که میراث فرهنگی همواره با آن مواجه است، مسئله فرسودگی زیستی می باشد. فرسودگی زیستی به تغییرات غیر قابل برگشت در ویژگی های مواد اطلاق می شود که در نتیجه فعالیت های میکروارگانیسم ها به وجود می آید. خزه ها، حشرات، حیوانات، گیاهان و میکروارگانیسم ها می توانند در این فر آیند شرکت داشته باشند. قلعه رودخان یکی از بناهای تاریخی واقع در استان گیلان متعلق به سلسله ساسانیان است و تقریباً قسمت اعظم بنا از آجر ساخته شده است. قلعه طی سال ها در معرض عوامل فیزیکی- شیمیایی و زیستی بوده و از آن جایی که در ناحیه ای مرطوب قرار گرفته و دارای سطحی متخلل می باشد بستر مناسبی برای رشد میکروارگانیسم ها به وجود آورده است. در این تحقیق به مطالعه میکروارگانیسم های فتوتروف به عنوان یکی از عوامل فرسودگی زیستی بستر های آجری قلعه رودخان پرداخته شد. از سطوح آجری قلعه نمونه برداری انجام گرفت و نمونه ها روی محیط های کشت bg-11 و bbm کشت داده شدند. میکروسکوپ الکترونی نگاره و استریومیکروسکوپ برای مشاهده الگوهای رشد و نفوذ میکروارگانیسم ها به درون بستر به کار برده شدند. از تکنیک های انکسار اشعه x (xrd) و تفرق اشعهx ) (edxبرای نشان دادن تغییرات ایجاد شده در ترکیبات و عناصر نمونه های آجر فرسوده شده در اثر فعالیت میکروارگانیسم ها استفاده شد. ابتدا جدایه های فتوتروفی با استفاده از ویژگی های مورفولوژی شناسایی شدند. برخی از جدایه ها به روش مولکوی شناسایی شدند که شامل مراحل ، استخراج dna، واکنش زنجیره ای پلیمراز (pcr) و توالی یابی محصولات pcr بود. گونه های مختلفی از فتوتروف ها از جمله جلبک ها و سیانوباکتری ها جدا سازی شدند. سیانوباکتری های جدا شده شامل جنس های nostoc، scytonema، leptolyngbia، tolypothrix، plectolyngbya،phormidium ، cylindrospermopsis ،anabaena ،microcoleus و ریزجلبک های جدا شده شامل cladophora، klebsormidium، bracteacoccus،chlorococcum ، chlorella، muriella، neochloris، pleurastrum،scotiellopsis بودند. اولین قدم برای حفاظت از آثار باستانی شناسایی عوامل فرساینده است. پس از شناسایی میکروارگانیسم های فرساینده می توان بهترین روش را برای حذف عوامل زیستی و حفاظت از این بنای تاریخی ارزشمند انتخاب کرد. کلمات کلیدی : جلبک، سیانوباکتری، میکروارگانیسم های فتوتروف، فرسودگی زیستی، شناسایی مولکولی فتوتروف ها، قلعه رودخان